‘SEC aiming at USD100 bn market capitalization by 2020’

SEC chairman Dr Nalaka Godahewa’s address at the "Capital Market Vision 2020" Forum on January 5 - at Cinnamon Lakeside

The objective of today’s forum is to share some thoughts with you as to how we envision the future of the capital market of Sri Lanka, particularly in relation to the next 6 years. In other words, we would like to discuss our vision for 2020.

Sri Lanka is a country with a long history, of which, 2600 years have been recorded. The country has seen good times as well as bad times. For example, Sri Lanka was going through one of the darkest periods of its history when we entered the new millennium. But we were fortunate to witness the most significant event of the new millennium for Sri Lanka on the 19th May 2009. On that day, the 30 year long battle with terrorism came to an end. Following the war victory, the much awaited peace returned to Sri Lanka.

The end of the war meant a lot to our country. The biggest obstacle to the development of the country no longer existed. The country found a fresh opportunity to leap frog into the future. All we needed was the undivided focus of the government and the citizens on economic development.

The government promptly declared that economic development was going to be its main focus. The vision was that Sri Lanka should evolve into the main economic hub of the South Asian region. Five specific sectors were identified as areas of focus under the new development strategy of the government. That included the creation of a naval hub, an aviation hub, an energy hub, an education hub and a commercial hub. Responsibilities were assigned to different government ministries, institutes and individuals to work towards achieving the desired outcome.

The government also identified creation of infrastructure as a prerequisite for the economic development. Accordingly, timelines were agreed and funds were allocated to expedite a number of major infrastructure development work which had been delayed for decades. Construction of highways, railway lines, ports, airports, power plants, irrigations projects, new schools all started happening at an unprecedented speed with this objective in mind. City beautification programs completely transformed the metropolis, giving it a clean look.

The Government also did some thing unprecedented. It announced an economic growth target; A USD 100 Bn economy and USD 4000 per capita income by 2016. These targets were repeatedly referred to at various forums.

Now as a member of the financial industry you should reflect what was the reaction of the capital market in this new post war environment? Where were we placed in this equation?

Most countries consider the capital market as a vital contributor to the economy. It is because the capital market is one of the main channels through which the funds available with retail and institutional investors are mobilized for long-term capital formation. The capital so raised is then used for further wealth creation and redistribution, infrastructure development and employment generation. The Capital market also provides an opportunity for savers to manage their finances better in the short and medium term through diversification of risks.

To understand the impact of the capital market on an economy, one could compare its size with the national GDP. Statistically in developed markets the average market cap to GDP ratio is around 122%. In emerging markets the average would be around 44%. The average market cap to GDP In the frontier markets is around 24%. It is important to remember that market cap of Colombo Stock Exchange to GDP when the war ended was only about 11%. We were one of the smallest capital market in south Asia with a market capitalization of around USD 5.2 bn.

Ideally we should have taken a cue from the Central Bank and set our own capital market development targets immediately after the war. We should have developed a master plan to achieve those targets. Unfortunately none of these happened. Interestingly, when the war ended CSE had hired the Mackenzie Group of consultants to carry out a study and make recommendations on a suitable go forward strategy. But due to some strange reason the study report prepared by Mackenzie Group was never used for any productive purpose.

I assume that the probable reason would have been that the CSE got off to a really good start immediately after the war. Within a span of one and half year period the ASPI reached record high levels touching almost 7800 points, The main concern at that time would have been the challenge of managing this rapid growth. The need for long term planning wouldn’t have got the due attention.

But then in early 2011 the growth came to a halt and the market started going through a correction. This then turned into a market decline which continued for almost 18 months bringing the ASPI as low as 4,700 points.

This was the time that the industry approached His Excellency, President Mahinda Rajapaksa, seeking his personal intervention to restore the market. It is this request that prompted. His Excellency to make changes to the hierarchy of the SEC. President Mahinda Rajapaksa gave a fresh mandate to the Commission in August 2012, not only to put the market back on track but also to align the capital market with the economic development strategy of the government.

The restructured Securities and Exchange Commission diverted most of its energy to formulate a long term strategy. We consulted the key stakeholders of the industry and obtained their views. We studied frontier and emerging markets in other parts of the world. We also revisited the proposals that had been made by the Mackenzie consultants to the CSE sometimes back. The final outcome of these deliberations was a 10 point capital market development road map which was unveiled jointly by SEC and CSE in November 2012.

When we unveiled the capital market development road map, the market cap to GDP ratio was less than 30%. So we agreed that our first target should be reaching a market cap to GDP ratio of 50% possibly by end 2016. This was indeed a very ambitious target given our GDP was also growing at around 7.5% per year. We had already lost time. We were 3 ½ years behind, to kick start the engine as far as capital market was concerned.

The 10 point market development road map actually covered 7 areas of importance. We appointed 10 teams representing both SEC and CSE to take responsibility for each project. Each team included two SEC Commission Members and two Directors of CSE. These teams were responsible for setting the objectives under each project, developing the respective strategies and following up on the implementation.

Despite the 18 month setback during 2011-2012 period, the capital market of Sri Lanka has made significant progress during the post war era. Let us just consider the December 2014 figures and compare them with 2009:

* The main Price Index ASPI has gone up by 255%

* Market Capitalization has grown by 535%

* Rs 97 Bn net foreign inflow in 3 years

* The average daily turnover has gone up by 205%

* Corporate Debt market has appreciated by 6,390%.

* Capital raised during the last 3 years, Rs 178 Bn

* The market capitalization to GDP has increased from 11% to 36%

So we must have done some thing right !.

Let us see what has been the journey since we unveiled our 10 point capital market development road map in November 2009.

One thing we got right this time was clearly understanding and accepting that the SEC has a dual mandate according to the SEC Act. One, to protect the investors, the other to develop the market. Both needed equal attention.

A lot has been accomplished from a regulatory perspective during this period.

We were able to replace the culture of implementing ad-hoc policies with a culture of seeking long-term solutions. We introduced a series of new regulations over the last two years to bridge the gaps we found in our regulatory framework to ensure greater protection of investors whilst creating a fair and transparent market. Some of the new regulations introduced are; streamlining disclosure requirements on related party transactions and directors dealings. re-instatement of Introduction as a listing mechanism with enhanced Investor Protection, Lock in period for pre IPO private placements,, enhanced disclosures on the IPO mechanism inclusive of independent valuer’s opinion, introduction of a panel of valuers for transparent financial reporting purposes, Introducing minimum free-float requirement of 20% for all listed companies by 2016, altering the corporate debt market tick size to address prevailing market dynamics, widening the public shareholder participation by increasing the minimum number of public shareholder requirement for Diri Savi Board at the time of listing, increasing the minimum number of unit holders for unit trust funds, finalizing the SEC Act amendments, finalizing the drafting of Demutualization Act provisions, completion of the revisions to the Takeovers and Mergers Code which is currently at public consultations and launching of two company director training courses to name a few.

From market development perspective also a lot has been achieved. For example; enhancing global visibility via road shows in Mumbai, Dubai, Singapore, Hong Kong, London and New-York, Tax concessions for unit trust industry and newly listed companies, impetus for developing the corporate bonds market through removal of withholding tax, creating an enabling environment for primary dealers to trade corporate debt, introduction of a fundamentally driven S&P SL 20 index with a global focus, a ready to implement BOI Board to support foreign direct investments, continuous emphasis on investor education and market awareness activities, marketing support for the unit trust industry and most importantly the timely execution of the 10 point market development road map it self.

We have already begun to see the positive results of these initiatives. Over the last two years the All Share Price Index of Colombo Stock Exchange has been growing steadily. It is a realistic and sustainable growth. We are in control of the market with up-to-date surveillance support and we can very confidently assure the investing public that 2009-2011 scenario cannot get repeated.

By 2014, both the ASPI and S&PSL20 indices are back on track. They have been indicating good returns to the investors. As a result of our focused off-shore promotional activities during the last two years in HK, Singapore, India, Dubai, UK and USA, we are now on the radar of many global fund managers. Net foreign inflow to the market is now in the positive territory. Our average market returns are ahead of most of our regional counter parts. The ASPI has once again begun to out perform MSCI Emerging & MSCI Frontier indices

With that review of the past and the present ladies and gentlemen, it is time now for us to discuss the future.

The question now is how do we migrate from current frontier market status to an emerging market status ? This should happen sooner than later for us to be a recognized player in the global arena .

The future we envision for 2020 is a capital market , global in scale, possessing a multi asset class, multi product based, equipped with a risk management system on par with the most advanced markets and comfortably placed within the emerging market sphere.

We have some key targets for that market.

We would like to see our market capitalization reaching USD 100 Bn by 2020. Quite ambitious given our market capitalization as at end 2014 was only USD 24 Bn and 36% of the GDP. Since the Central Bank is predicting a USD 150 Bn economy by that time, USD 100 bn market capitalization would mean a market cap to GDP ratio of about 66%. Apart from this we would also like to see our corporate debt market growing to about USD 20 Bn by 2020. We also like to see at least 33% of the working population of the country involved directly or indirectly in the capital market.

Please remember that no one is forcing us these targets. We do so only because we like all of you in this industry to grow and prosper. By 2020 we like to each company in this industry to grow at least 4 times and our wish is to support you. Yes, these targets are ambitious. But we believe that we need to aim high and work harder with absolute commitment if we are to compensate for the time this country has lost due to the 30 year long conflict.

In the present scenario we have a narrow market with a linear Product line comprising equities, warrants and debentures. But the market we envisage by the year 2020 will be a broad based Capital Market. We like to see greater market participation of both local and foreign investors. A noticeable component of the daily turnover should be generated by retail investors. Unit Trusts companies should be migrating to mutual fund status. We like to see a good mix of large corporate as well as SME companies listed.

We also like to see a significant improvement in our risk management systems. A CCP equipped with multi asset class & multi currency capabilities along with advance broker back office systems in operation. These improvements to the risk management systems will help us introducing more sophisticated financial instruments such as Derivatives, Futures, Options etc to the market.

We have completed most of the tasks in the 3 year capital market development road map. It is fair to say that almost everything which was totally within the control of SEC has been completed. But there are a few critical structural upgrades which cannot be handled alone by SEC. We need the involvement of other institutes such as the Ministry of Finance, Central Bank, CSE etc to complete them. However considering the complexities involved we have allocated more time for these activities in the project planning stage. Yet there are a few things we could have finished earlier. One such example is the amendments to the SEC Act which was drafted and handed over to the ministry of finance in July 2013. A special committee has been reviewing our proposals since then. We hope once this election period is over this committee will complete its work and the new amendments will be presented to the parliament. These amendments are essential for the capital market of Sri Lanka to move on to the next phase of development. Some of the key improvements expected through these amendments involve; enhanced investor protection, aligning SEC governance principles with IOSCO standards, facilitating of compensation to investors through disgorgement, regulation of a demutualized exchanges , implementation and regulation of a CCP and the introduction of civil and administrative sanctions strengthening the ability of SEC to take enforcement action.

Another important structural upgrade that is scheduled to commence in 2015 is demutualization of the CSE. Following the global trend that started with the demutualization of Stockholm Stock Exchange in 1993, most of our regional counterparts have already demutualized their respective exchanges. For example, Singapore demutualised its Stock Exchange in 1999 followed by Hong Kong in 2000, Philippines in 2001, Malaysia in 2004, India in 2007, Pakistan in 2012 and Bangladesh in 2013. Both Asian and International experiences show that after demutualization, the market capitalization, turnover, and products and services offered by Exchanges have greatly increased to the benefit of all stakeholders. Brokers have benefited from demutualization through higher commission earned on increased trading volumes, and also by making capital gains on the shares they received as a result of demutualization. It is very important that no one should misinterpret demutualization as privatization. The current Stock Exchange is not owned by the government. It is a company limited by guarantee with some broker companies as members. Through demutualization we are actually broad basing the ownership which will serve the interest of all stakeholders. There is also an opportunity for the CSE to seek a strategic partner if required. Right strategic partner could provide technical expertise and bring greater recognition to the Exchange. They can also play a key role in attracting reputed international funds to invest in our market.

The third structural upgrade still pending is the implementation of a CCP for enhanced risk management. The establishment of a CCP would address the counterparty risk and the asset commitment risk prevalent in the market currently. It is the lack of a CCP or DVP which has limited us to basic linear product range comprising only equity, warrants and debentures. With the implementation of the CCP we can introduce more sophisticated financial instruments to this products range. This would reflect the CSE well in terms of evaluation parameters established by foreign investors and also enable the launching of new products in the capital market. But remember, you as industry stakeholder also have a responsibility to start training your staff. The skills that will be required in ear future will be far more advanced than what is required today.

As part of our 10 point initiatives, the central bank, CSE and SEC have been working together for almost 6 months on the implementation of a CCP and we have made considerable progress. We have a steering committee comprising the heads of the three institutes namely; the Central Bank, CSE and SEC. We also have a working group with representatives from the three institutes. Over the last 6 months this committee called for Expressions of Interest and completed an evaluation process to identify a team of consultants who could assist CSE in the implementation of a CCP. Now we have finalized this process and CSE has already entered into contract with the selected party. The work is due to begin in January 2015 and the estimated duration for full implementation would be around18 months. CCP once implemented will be owned and managed by CSE.

Once these major structural upgrades are in place we will be on par with any another sophisticated capital market in the world. We request the assistance of all involved to expedite the pending matters. Some of these pending matters are interlinked. For example further delay in finalizing the SEC Act amendments will delay the implementation of CCP and also the demutualization of CSE.

Finally, we come to the most interesting part. How are we hoping to reach the USD 100 Bn market capitalization target?

Given the current growth rate of the economy and considering the performance of various industries, it is reasonable to estimate that the organic growth of the existing market will increase the market capitalization to USD 55 Bn by 2020. Our current market capitalization is around USD 24 Bn. The assumption is that the market value will more than double during the next 6 years.

With market performing better and with increasing appetite from both local and foreign investors, we expect more companies to consider listing as a means of raising capital. We are hoping to see about USD 7,5 bn being raised through the capital market over the next six years which will add another USD 30 Bn to the market capitalization.

We expect not only private sector companies but also some state owned enterprises to be listed during this period. For example according to the requirements of the Insurance Act , the Sri Lanka Insurance Corporation needs to be listed by 2016. There are several other entities which are also being considered for listing. But we must accept the reality that not all SOEs could be listed because many have a social role to perform within the overall economy. Such institutes must always be under 100% government ownership as they cannot be profit oriented. However, there are several commercial ventures that belong to government which are in direct competition with the private sector. If we genuinely believe in a free market economy, any commercial ventures owned by government should compete with the private sector on a level playing field. Also the general public has a right to know what is happening inside these organizations and how effectively they are managed. This is where listing could become quite meaningful. One must understand that listing an SOE is doesn’t mean privatization. Privatization means handing over of the majority ownership and the management of an SOE to the private sector. Listing has no such prerequisite. The public float requirement of a Main Board company is only 20%. For Diri Savi Board it is only 10%. Therefore an SOE can be listed by releasing only 10% -25% of shares to the market. By doing so government doesn’t lose control of the listed SOE . But on the other hand there are significant benefits when an SOE is listed. Firstly partial listing of commercially oriented SOEs will help these entities to raise additional capital required for their expansions without burdening the treasury. Secondly it will help the growth of the share market whilst allowing the investing public to benefit directly from the enhanced value creation of these SOEs. Thirdly, corporate governance within these SOEs will improve significantly as their managements will be subject to the stringent discloser requirements of the capital market.

With the CCP in place by mid 2016 we will be in position to introduce more sophisticated financial instruments to the market. Some structured products such as REITS will be introduced even before that. Industry must start training its staff now to get ready for this wider product portfolio. We estimate another USD 10 Bn to be added to the market capitalization through structured products.

Finally we are left with another USD 5 Bn gap which we hope to bridge by opening the CSE for cross border listings. This also means that before 2020 Central Banks should agree to liberalize the capital account, at least partially. With the improvements in our export sector and tourism, with the growth of foreign remittances, with the increased foreign investor interest in the capital market and with growing FDIs, our reserve position will continue to grow making it easier for the Central Bank to liberalize the capital account sooner than later. This is a must if we aspire to be a financial hub.

If we can introduce a Foreign Currency Board it is highly possible that we will be able to attract some foreign listings particularly from regional countries. Today, Indian, Pakistan, Maldivian and Bangladeshi companies are going to Mauritius , Singapore or Hong Kong to List their companies and raise capital. We can attract some of these companies. Once we demutualise the CSE, a strategic partner with international repute could also enhance these possibilities. All we need is continued political and economic stability in the country.

Ladies and Gentlemen, this is broadly our vision for 2020. One could view this as an ambitious plan. It is true that a lot has to be done if we are to achieve these targets within the given time frame. But with the commitment and support from everybody, particularly from those at policy making levels who can help expediting the pending matters, we can achieve this vision. By working together, we can make the capital market of Sri Lanka a true contributor to the national economy.
www.island.lk

Thank you !

ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ දැක්ම - 2020 ආචාර්ය නාලක ගොඩහේවා මෙසේ දිග හැරී වගයි
Written by RANDORA NewsDesk Published in Lead Story Tuesday, 06 January 2015 10:05


ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ දැක්ම - 2020 ආචාර්ය නාලක ගොඩහේවා මෙසේ දිග හැරී වගයි
(www.randora.lk-06/01/15) –රන්දොර විසින් මුල් වරට රටට හෙළි කර සිටි පරිදි 2020 ප්‍රාග්ධන වෙළෙඳ පොළ නැංවිමේ සැලසුම් ඊයේ කොළඹදි ශ්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් හා විනිමය කොමිෂන් සභාව විසින් එළි දැක්විය.මේ ඒඅවස්ථාවේදි එහි සභාපති නාලක ගොඩහේවා මහතා කළ කතාවයි.
ශ‍්‍රී ලංකාවේ ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ නියෝජනය කරන පාර්ශවකරුවන්ගෙන් සමන්විත මෙම සමුළුවට පැමිණ සිටින පිරිස දකින විට විශාල සතුටක් දැනේ. අද දින පැවැත්වෙන මෙම සමුළුවෙහි ප‍්‍රධාන අරමුණ නම් ඉදිරි වසර 06 පුරාවට ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ පිළිබඳ අපගේ දැක්ම ඔබ සමග බෙදාහදා ගැනිමටය. එනම් 2020 සඳහා ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ දැක්මයි.

ශ‍්‍රී ලංකාව වසර 2600 ටත් වඩා පැරණි ඉතිහාසයට හිමිකම් කියන රටකි. රටේ ඉතිහාසය පිළිබඳව අධ්‍යයනය කරන්නන් හඳුනාගෙන ඇත්තේ ශ‍්‍රී ලංකාව තුළ ඉතිහාසයේ හොඳ ‍ෙමන්ම නරක තත්ත්වයන් පැවති ඇති බවයි. ශ‍්‍රී ලංකාව නව සහස‍්‍රය සනිටුහන් කරන අවස්ථාවේදී ඉතාමත් අඳුරු හා දරුණු තත්ත්වයක රට පැවති බවට ඉතිහාසය සාක්ෂි දරයි. එභෙත් නව සහස‍්‍රකයේ ශ‍්‍රී ලංකාව තුළ සිදුවූ වැදගත්ම සිදුවීම 2009 මැයි මස 19 දින දැක ගැනීමට අප වාසනාවන්ත විය. එදින ලෝකයේ දරුණුතම ත‍්‍රස්තවාදී කණ්ඩායම වසර 30 තිස්සේ අප රට තුළ සිදු කළ දරුණුම යුද්ධය සම්පූර්ණයෙන් අවසාන කරන ලදී.

යුද්ධය සම්පූර්ණයෙන් අවසාන වීම යනු ශ‍්‍රී ලංකාවට මහත් අස්වැසිල්ලකි. රටෙහි සංවර්ධනය සඳහා වූ විශාල බාධකය එයින් සම්පූර්ණයෙන් පහව ගියේය. ඒ තුළින් රටට අනාගතය දෙස බැලීමට නැවුම් අවස්ථාවක් උදාවිය. අවශ්‍ය වන්නේ රජයේ ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා නොබෙදුනු අවධානයක් යොමු කිරීම පමණි. රජය ඉතා විගසින් අවධාරණය කරනු ලැබුවේ ආර්ථිික සංවර්ධනය ප‍්‍රධාන ඉලක්කය විය යුතු බවයි. රජයේ දැක්ම තුළින් ශ‍්‍රී ලංකාව ආර්ථික කේන්ද්‍රස්ථානයක් විය යුතු බවද පෙන්වා දෙන ලදී. රජයේ නව උපායමාර්ගික සංවර්ධන සැළැස්ම තුළින් විශේෂිත වූ ක්ෂේත‍්‍ර 05 ක් හඳුනාගෙන ඇත. ඒ තුළ නාවික, ගුවන්, බලශක්ති, අධ්‍යාපන හා වාණිජ කේන්ද්‍රස්ථාන නිර්මාණය කිරීම මූලික වේ. ඒ සඳහා අදාළ අමාත්‍යාංශ හා ආයතනත් තනි තනි පුද්ගලයාටත් වගකීම් පැවරී ඇත්තේ එහි සාර්ථක ප‍්‍රතිඑල අත්කර ගැනීමටය.

එසේම ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා යටිතල පහසුකම් නිර්මාණය කිරීම අවශ්‍ය බව රජයේ හඳුනාගෙන ඇත. ඒ අනුව වසර 30 ක් තිස්සේ ප‍්‍රමාද වූ යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය සඳහා වූ කාලරාමුවට එකඟ වී ඇති අතර අරමුදල් සම්පාදනය සිදුකර හමාරය. එම නිසා ඉතා ඉක්මනින් අධිවේගී මාර්ග, දුම්රිය මාර්ග, වරාය, ගුවන්තොටුපොළවල්, බලාගාර, වාරිමාර්ග ව්‍යාපෘති, නව පාසැල් හා නගර අලංකරණ ව්‍යාපෘති ගොඩනැගීම ආරම්භ කර ඇත.

එසේම 2016 වර්ෂය වන විට ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 100 ක ආර්ථිකයක් හා ඇමරිකානු ඩොලර් 4,000 ක ඒකපුද්ගල ආදායමක් ළඟා කර ගන්නා බව ප‍්‍රසිද්ධියේ ප‍්‍රකාශ කිරීම රජය විසින් සිදු කළ තවත් ආකර්ෂණීය කටයුත්තකි.

ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ පාර්ශවකරුවෙකු ලෙස ඔබට මෙම නව පශ්චාත් යුධ පරිසරය තුළ ප‍්‍රතිචාර දැක්විය යුතු ආකාරය පිළිබඳ අවබෝධයක් ඇති විය යුතුය. එහි ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ භූමිකාව කුමක්ද?

බොහොමයක් රටවල් සළකන්නේ ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ තුළින් රටේ ආර්ථිකයට විශාල දායකත්වයක් ලබා දෙන බවයි. සුළු පරිමාණ හා ආයතනික ආයෝජකයිනගේ ඉතුරුම් හා අරමුදල් දිගුකාලීන ප‍්‍රාග්ධන යාන්ත‍්‍රණයට යොමු කිරීමේ ප‍්‍රධාන මාධ්‍යයක් ලෙස ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ හඳුනාගත හැකිය. ප‍්‍රාග්ධන සම්පාදනය කරගත්තේ නම් පසුව තවදුරටත් ධනය නැවත උත්පාදනය කිරීම හා නැවත බෙදා හැරීම, යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය සහ සේවා නියුක්තිය උත්පාදනය කළ හැකිය. ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ තුළින් ඉතුරු කරන්නන්ට කෙටි කාලීනව හා මධ්‍ය කාලීනව අවදානම් විවිධාංගීකරණය කරමින් ඔවුන්ගේ මූල්‍ය කළමනාකරණය කර ගැනීමටද හැකි වනු ඇත.

ආර්ථිකයක් සම්බන්ධයෙන් ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ තුළින් වන බලපෑම තේරුම් ගැනීමට ඇති එක් සාධකයක් නම් දළ දේශීය නිෂ්පාදනයට සාපේක්ෂව ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළෙහි විශාලත්වය සංසන්දනය කළ හැක. සංවර්ධිත රටක සාමාන්‍යයක් වශයෙන් දළ දේශ්‍රීය නිෂ්පාදනයේ ප‍්‍රතිශතයක් ලෙස වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය 122% ක් පමණ වේ. නැගී එන වෙළෙඳපොළක එය 44% ක් පමණ වන අතර ෆ්‍රොන්ටියර් වෙළෙඳපාළක 24% ක් පමණ වේ. කෙසේ වෙතත් යුද්ධය අවසාන වන විට ශ‍්‍රී ලංකාව දළ දේශ්‍රීය නිෂ්පාදනයෙන් 11% ක් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 5.2 පමණ වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණක් හිමි දකුණු ආසියාවේ කුඩාම ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළක් හිමි රටකි.

අපද ඉතා නුවණැතිව යුද්ධය අවසන් වූ විගස ශ‍්‍රී ලංකා මහබැංකුව අනුගමනය කරමින් ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ සංවර්ධනය සඳහා ඉලක්ක සකස් කළ යුතුව තිබිණි. අපද මූලික සැළැස්මක් සංවර්ධනය කළ යුතුව තිබිණි. නමුත් අවාසනාවට එසේ සිදු වුයේ නැත. යුද්ධය අවසන් වූ පසු කොළඹ කොටස් හුවමාරුව විසින් අධ්‍යයනයක් සිදු කිරීමට හා නිර්දේශ ලබා ගැනීමට මැකෙන්සි උපදේශන සමූහයේ සේවාව ලබාගත් නමුත් යම් යම් හේතූන් මත කිසිදු එලදායී අරමුණක් සඳහා එම අධ්‍යයන වාර්තා කිසිදා ප‍්‍රයෝජනයට ගත්තේ නැත.

මා විශ්වාස කරන්නේ යුද්ධය අවසාන වීමත් සමග කොළඹ කොටස් හුවමාරුව සාර්ථක ආරම්භයක් සනිටුහන් කළ අතර අවුරුදු එකහමාරක් වැනි කාලයක් තුළ සියළුම කොටස් මිල දර්ශකය 7800 වැනි ඉතා ඉහළ අගයක් වාර්තා කරන ලදී. එම අවස්ථාවේදී දිගුකාලීන සැලැස්මක අවශ්‍යතාවය සඳහා අවධානය යොමු කිරීමට නොහැකි වූයේ ඒ මොහොතේ පවතින සීග‍්‍ර වර්ධනය කළමනාකරණය කිරීම ප‍්‍රධාන අභියෝගය වී තිබූ නිසාය.

නමුත් පසුව 2011 මුල් කාලයේදී වෙළෙඳපොළ වර්ධනය නැවතී වෙළෙඳපොළෙහි නිවැරදි විය යුතු තත්ත්වයන් නිවැරදි වීමට පටන් ගත්හ. මාස 18 තිස්සේ එසේ නිවැරදි වූ වෙළෙඳපොළ ඒකක 4600 වැනි පහළ මට්ටමකට වෙළෙඳපොළ පහළ වැටුණි.


එම අවස්ථාවේදී අතිගරු ජනාධිපතිතුමා පෞද්ගලිකව මැදිහත් වෙන ලදී. එහිදී ඔබේ ඉල්ලීම වූයේ සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාවේ ව්‍යුහයේ වෙනසක් ඇත කරන ලෙසය. අතිගරු ජනාධිපතිතුමා 2012 අගෝස්තු මාසයේදී කොමිෂන් සභාව නව වරමක් ලබාදෙන ලදී. එය ලබාදෙන්නේ වෙළෙඳපොළ යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට ‍ෙමන්ම රටේ සංවර්ධන සැලැස්මක් ගැළපෙන අයුරින් ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ හැඩගැස්වීමටය.

ප‍්‍රතිව්‍යුහගත කළ කොමිෂන් සභාව වැඩි ශක්තියක් වැය කරනු ලැබුවේ දිගුකාලීන උපායමාර්ගය පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීම සඳහාය. අප ක්ෂේත‍්‍රයේ පාර්ශවකරුවන්ගෙන්ද ඔවුන්ගේ දැක්ම පිළිබඳ උපදේශන හැකි සෑම විටම ලබාගත්හ. අප අනෙකුත් නැගී එන හා ෆ්‍රොන්ටියර් වෙළෙඳපොළවල් අධ්‍යනය කරන ලදී. කොළඹ කොටස් හුවමාරුව ලබාගත් මැකෙන්සි උපදේශන වාර්තාවද නැවත අධ්‍යයනය කරන ලදී. මේ සියල්ලගේම අවසාන ප‍්‍රතිඑලය ලෙස 2012 නොවැම්බර් මාසයේදී දසවැදෑරුම් ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ සංවර්ධන ගමන්මග එළිදක්වන ලදී.

ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ සංවර්ධන ගමන්මග එළිදක්වන විට දළදේශ්‍රීය නිෂ්පාදිතයට වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය පැවතියේ 30% කි. අපගේ මුල්ම ඉලක්කය වූයේ 2016 වන විට වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය දළ දේශ්‍රීය නිෂ්පාදිතයට ප‍්‍රතිශතයක් ලෙස 50% සීමාවට ළඟා වීමයි. දළ දේශ්‍රීය නිෂ්පාදනය වසරකට සාමාන්‍යයෙන් 7.5% පමණ වර්ධනය වන පසුබිමක මෙය සැබවින්ම ඉතා ආකර්ෂණීය ඉලක්කයකි.

ඒ වන විට කාලය ගතවී හමාරය. ඉතා වේගයෙන් ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ ක‍්‍රියාත්මක කිරීමට තරම් අවශ්‍යතාවයක් සළකා බලන ලදී. මන්ද අප ඒ වන විට සිටියේ අවුරුදු තුනහමාරක් පමණ පසුපසිනි.

එම ව්‍යාපෘති 10 යේ වෙළෙඳපොළ සංවර්ධන ගමන් මග තුළින් වැදගත් ක්ෂේත‍්‍ර 07 ආවරණය කරනු ලබයි. ව්‍යාපෘති 10 සඳහා එහි වගකීම් පවරා ශ‍්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාව සහ කොළඹ කොටස් හුවමාරුව නියෝජනය කරන කණ්ඩායම් 10 ක් පත් කරන ලදී. ඒ ඒ ව්‍යාපෘතියට අදාළ අරමුණු සකස් කිරීම, උපායමාර්ග සංවර්ධනය කිරීම සහ ක‍්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා වගකීම් ඒ ඒ කණ්ඩායමට පැවරේ.

අද වන විට යුද්ධයෙන් පසු 2011 -– 2012 මාස 12 ක කාල පරාසය නොසළකා ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ තුළ සැළකිය යුතු ප‍්‍රගතියක් ලඟාකරගෙන ඇත. 2009 හා සංසන්දන කරමින් 2014 වන විට ප‍්‍රගතිය පහත දැක්වේ.

ප‍්‍රධාන මිල දර්ශකය වන සියළු කොටස් මිල දර්ශකය 255% කින් වර්ධනය වී ඇත.

වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය 535% න් වර්ධනය වී ඇත.

අවසාන වසර 03 තුළ රුපියල් බිලියන 97 ක ශුද්ධ විදේශ ගලාඒම්.

‍ෙදෙනික සාමාන්‍ය වෙළෙඳපොළ පිරිවැටුම 205% කින් වර්ධනය වී ඇත.

සාංගමික බැඳුමුකර වෙළෙඳපොළ 6390% කින් වර්ධනය වී ඇත.

පසුගිය වසර 03 තුළ ප‍්‍රාග්ධන උත්පාදනය රුපියල් බිලියන 178 කි.

දළදේශ්‍රීය නිෂ්පාදිතයට වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය 11% සිට 36% දක්වා වර්ධනය වී ඇත.

ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ සංවර්ධන ගමන්මග එළි දැක්වූ මොහොතේ සිට මේ දක්වා අපගේ ගමන් මාර්ගයේ සිදු කළ දෑ පිළිබඳ විමසා බලමු.

අප මේ මොහොතේ එක දෙයක් පැහැදිළිවම නිවැරිදි කරගත යුතුය. එනම් ශ‍්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභා පනතට අනුව ශ‍්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාවට ද්විත්ව භූමිකාවක් පවතී. ඒවා නම් ආයෝජකයින් ආරක්ෂා කිරීම හා වෙළෙඳපොළ සංවර්ධනය කිරීමයි.

පසුගිය කාලසීමාව තුළ ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ නියාමකයා ලෙස අප සාර්ථක ක‍්‍රියාමාර්ග ගණනාවක් ගෙන ඇත.

අප විසින් තාවකාලීක ප‍්‍රතිපත්ති වෙනුවට දිගුකාලීන ප‍්‍රතිපත්ති පිහිටුවීමේ සංස්කෘතියක් ස්ථාපිත කරන ලදී. ආයෝජක ආරක්ෂාව ඉහළ නංවන ගමන් සාධාරණ හා විනිවිදභාවයෙන් යුතු වෙළෙඳපොළක් සඳහා වූ නියාමන රාමුව තුළ පවතින පරතරය සඳහා විසඳුම් ලබාදෙමින් නව නියාමන ක‍්‍රියාමාර්ග ගණනාවක් ස්ථාපිත කරන ලදී. ඒවා අතර සම්බන්ධිත පාර්ශවයන් සඳහා වූ අනාවරණ අවශ්‍යතා නවීකරණය කිරීම, ආයෝජක ආරක්ෂාව ඉහළ නංවන සංශෝධන සහිත ලැයිස්තුගත කිරීමේ ක‍්‍රමවේදයක් ලෙස හඳුන්වාදීමේ ක‍්‍රමය නැවත ස්ථාපිත කිරීම, මූලික මහජන නිකුතුවට පෙර පෞද්ගලික නිකුතූන් වල කොටස් සඳහා රඳවා තැබීමේ කාලසීමාවක් හඳුන්වාදීම, ස්වාධීන තක්සේරුකරුවකුගේ මතයන් සහිතව මූලික මහජන නිකුතූන් සඳහා අනාවරණ අවශ්‍යතා උසස් කිරීම, විනිවිදභාවයකින් යුතු මූල්‍ය තොරතුරු වාර්තාකරණය අරමුණු කරගනිමින් තක්සේරුකරුවන්ගේ කමිටුවක් හඳුන්වාදීම.

2016 සිට සියළුම ලැයිස්තුගත කිරීම් සඳහා 20% ක අවම මහජන හිමිකාරීත්ව මට්ටමක් හඳුන්වාදීම, වෙඳෙපොළ තත්ත්වයන්ට අනුගත වන පරිදි සාංගමික ණය වෙළෙඳපොළහි ගනුදෙනුවක ප‍්‍රමාණය (Tick Size) වෙනස් කිරීම, මහජන ආයෝජකයින්ගේ සහභාගීත්වය පුළුල් කිරීම සඳහා දිරිසවි පුවරුවෙන් ලැයිස්තුගත වීමේදී අවශ්‍ය අවම මහජන කොටස් හිමියන් ප‍්‍රමාණය ඉහළ නැංවීම, ඒකකභාර අරමුදලක සිටිය යුතු අවම ඒකකහිමියන් ප‍්‍රමාණය ඉහළ නැංවීම, සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභා පනතෙහි සංශෝධන අවසන් කිරීම, අසාමූහීකරණ පනතේ වගන්ති කෙටුම්පත් සැකසීම අවසාන කිරීම, දැනට මහජන උපදේශනය සඳහා යොමු කර ඇති අත්පත් කරගැනීමේ හා ඒකාබද්ධවීම් සංග‍්‍රහය නැවත විමර්ශනය කිරීම අවසාන කිරීම වැනි දෑ ඒවායින් කිහිපයකි.

වෙළෙඳපොළ සංවර්ධන භූමිකාව තුළද බොහොමයක් දේ අප සාර්ථවක ඉටු කර ඇත.

මුම්බායි, ඩුබායි, සිංගප්පූරුව, හොංකොං, ලන්ඩන් සහ නිව්යෝර්ක් යන විදේශීය ආයෝජක වැඩමුළු මගින් ශ‍්‍රී ලංකාව පිළිබඳ ගෝලීය දැක්ම ඉහළ නැංවීම, ඒකක භාර කර්මාන්තයට හා නව ලැයිස්තුගත සමාගම් සඳහා බදු සහන ලබාදීම, සාංගමික ණයකර සඳහා වූ රඳවා තැබීමේ බදු ඉවත් කිරීම තුළින් සාංගමික ණය වෙළෙඳපොළ සංවර්ධනය ශක්තිමත් කිරීම, ප‍්‍රාථමික වෙළෙඳුන් සඳහා සාංගමික ණය සුරැකුම්පත් ගණුදෙනු කිරීමට පරිසරය නිර්මාණය කරදීම, ගෝලීය අවධානය දිනා ගැනීම සඳහා S P SL20 මිල දර්ශකය හඳුන්වාදීම, විදේශ ඍජු ආයෝජනය සඳහා සහයෝගය ලබාදීමට BOI පුවරුවක් හඳුන්වා දීමට කටයුතු කිරීම, ආයෝජක අධ්‍යාපන හා වෙළෙඳපොළ දැනුවත් කිරීමේ කටයුතු නිරන්තරව සිදු කිරීම හා ඒකක භාර කර්මාන්තයේ ප‍්‍රවර්ධන කටයුතු සඳහා සහයෝගය ලබාදීම ඒ අතර ප‍්‍රමුඛතාව ගනී.

අප මේ වන විට ඉහත ක‍්‍රියාමාර්ග වල ධනාත්මක ප‍්‍රතිඑල සොයා බැලීම ආරම්භ කර ඇත. පසුගිය වසර 02 තුළ කොළඹ කොටස් හුමවමාරුවෙහි සියළුම මිල දර්ශක ශක්තිමත්ව ඉහළ ගොස් ඇත. එය තාත්ත්වික හා දරාගත හැකි වර්ධනයකි. 2009 –- 2011 කාලසීමාව තුළ මෙන් නොව ‍ෙමවර වර්ධනය වඩා විශ්වසනීය ලෙස තහවුරු කර ගැනීමට හැකිවන පරිදි අපගේ අවේක්ෂණ පද්ධතිය තුළින් පාලනය කර ඇත.


2014 වර්ෂයේදී සියළු කොටස් මිල දර්ශකයෙන් හා S P SL20 මිල දර්ශකය තුළින් ආයෝජකයින්ට වඩා ඉහළ ප‍්‍රතිලාභ ළඟාකර දී ඇත. පසුගිය වසර 02 ක තුළ හොංකොං, සිංගප්පූරුව, ඉන්දියාව, ඩුබායි, එක්සත් රාජධානිය හා එක්සත් ජනපදය වැනි විදේශ්‍රීය ආයෝජක වැඩමුළු වල ප‍්‍රතිඑලයක් ලෙස ගෝලීය ආයෝජන කළමනාකරුවන්ගේද අවධානය දිනා ගැනීමට හැකිවී ඇත. ශුද්ධ විදේශ ආයෝජන ධනාත්මක තත්ත්වයක පසුවේ. අනෙකුත් කලාපීය තරඟකරුවන් හා සසඳන විට අපගේ වෙළඳපොළ සාමාන්‍ය ප‍්‍රතිලාභය ඉහළ මට්ටමක ඇත.

MSCI නැගී එන සහ MSCI ෆ්‍රොන්ටියර් දර්ශක වලදී සියළු කොටස් මිල දර්ශකය ඉහළ කාර්යඑල පෙන්නුම් කරයි.

අතීතය හා වර්තමානය සළකා බැලීමේදී ‍ෙමය අපට අනාගතය සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡා කිරීමට සුදුසුම අවස්ථාවයි.

දැනට ඇති ගැටළුව නම් වර්තමාන ෆ්‍රොන්ටියර් වෙළෙඳපොළ තත්ත්වයේ සිට නැගී එන වෙළෙඳපොළ තත්ත්වයට සංක‍්‍රමණය වන්නේ කෙසේද යන්නයි. එය ගෝලීය පසුබි‍ෙමහි ශ‍්‍රී ලංකාව හඳුනා ගැනීම සඳහා ප‍්‍රධාන වශයෙන් බලපායි.

ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළේ අනාගතය සඳහා 2020 දැක්ම තුළින් නැගී එන වෙළෙඳපොළවල් තුළ ශ‍්‍රී ලංකාවේ ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ ගෝලීය වශයෙන් පිළිගත්, විවිධ වූ වත්කම් පන්ති ක‍්‍රියාකාරී වන විවිධ නිෂ්පාදිත වලින් සමන්විත එලදායී අවදානම් කළමනාකරණ පද්ධතියන්ගෙන් සමන්විත උසස් වෙළෙඳපොළක් ලෙස ස්ථානගත කිරීම අරමුණු ගතකොට ඇත.

ඒ සඳහා වෙළෙඳපොළෙහි මූලික ඉලක්ක අප සතුව ඇත. 2014 වර්ෂය අවසානයේ දළ දේශ්‍රීය නිෂ්පාදිතයෙන් 36% ක් ව පවතින ඇමරිකන් ඩොලර් බිලියන 24 ක වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය 2020 දී ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 100 කට ළඟා වීමට ඉලක්ක කර ඇත. ශ‍්‍රී ලංකා මහබැංකුව ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 150 ක ආර්ථිකයක් 2020 දී අපේක්ෂා කළ නිසා ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 100 ක වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය ඉන් 66% කි. ඊට අමතරව 2020 වන විට සාංගමික ණය සුරැකුම්පත් වෙළෙඳපොළ ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 20 දක්වා වර්ධනය කිරීමට අපේක්ෂා කරයි. එසේම රටෙහි ශ‍්‍රම බලකායෙන් 33% ක් වත් ඍජු හෝ වක‍්‍රව ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළට සම්බන්ධ කර ගැනීමට අපේක්ෂා කරයි.

‍ෙමහිදී මතක තබා ගතයුතු වැදගත් කාරණයක් වන්නේ මෙම අරමුණු ඉටු කරන ලෙස බලකිරීමක් කිසිවෙකු විසින් සිදු නොකළ බවයි. අප මෙම සංවර්ධන සැළසුම් දියත් කරන ලද්දේ ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ කර්මාන්තයේ දියුණුව සහ සංවර්ධනය ඔබ සියළු දෙනා අපේක්ෂා කළ නිසයි. මෙම සියළු අරමුණු වඩාත් බලාපොරොත්තු සහිත ඒවා බවට කිසිදු සැකයක් නැහැ. එභෙත් අවුරුදු 30ක යුද්ධයකට විශාල කාලයක් අපට කැප කර ඇති නිසා අපට අවංක කැප කිරීමක් සහිතව මහන්සියෙන් වැඩ කිරීමට සිදුවී ඇත.


වර්තමානය තත්ත්වය සළකා බලන විට අපගේ වෙළෙඳපොළ කොටස් සහ ණයකරවලට පමණක් සීමා වූ පටු වෙළෙඳපොළකි. නමුත් අප අදහස් කරන්නේ 2020 වන විට ඉතා පුළුල් ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළක් නිර්මාණය කිරීමටය. දේශීය හා විදේශීය ආයෝජකයන්ගේ විශාල සහභාගීත්වයක් ලබාගැනීමට අප ඉතා කැමතියි.‍ෙදෙනික පිරිවැටු‍ෙමන් විශාල ප‍්‍රමාණයකට දායක විය යුත්තේ සුළු පරිමාණ ආයෝජකයින්ගෙනි. ඒ්කක භාර අරමුදල් කළමනාකරණ සමාගම්ද සාමූහික අරමුදල් තත්ත්වයට පත් විය යුතුයි. ඒවාගේම විශාල පරිමාණයේ සමාගම් ‍ සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණයේ සමාගම්වල සංකලනයක් තුළ ලැයිස්තුගතවීම් සිදුවීම වඩාත් හිතකර වේ.
අපගේ අවදානම් කළමනාකරණ ක‍්‍රමයේ සැළකිය යුතු දියුණුවක්ද අප බලාපොරොත්තු වෙනවා යෝජිත මධ්‍යම ප‍්‍රතිපාර්ශව ආයතනය විවිධ වර්ගයේ වත්කම් වර්ග සහ මුදල් වර්ග ගණුදෙනු කළ හැකි සහ තැරැව්කාර ආයතන වල උසස් අභ්‍යන්තර තොරතුරු ආරක්ෂණ පද්ධතීන්ද සහිත එකක් බව ‍ෙමහිදී සඳහන් කළ යුතුය. අවදානම් කළමනාකරණ ක‍්‍රමවේදයන්හි ‍ෙමවැනි උසස් තත්ත්වයන්, ව්‍යූත්පන්නයන්, අනාගතයන් සහ වරණයන් වැනි නවීන මූල්‍ය උපකරණ ශ‍්‍රී ලංකාවේ වෙළෙඳපොළට හඳුන්වාදීමට අවශ්‍ය වනු ඇත.


අපගේ තුන් අවුරුදු ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ සැළසුමේ බොහෝ අරමුණු හා ඉළක්ක මේ වන විටත් අවසන් කර හමාරය. ඒ සියල්ලම ශ‍්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාවේ පාලනයක් ඇතිව සිදු කළ ඒවා යැයි කිව හොත් එහි වරදක් නැත. එභෙත් සංකීර්ණ ව්‍යූහාත්මක වැඩිදියුණු කිරීම් කිහිපයක් පවතින අතර ඒවා ශ‍්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාවට තනිව සිදු කළ හැකි ඒවා නොවේ. ඒ සඳහා අපට මුදල් අමාත්‍යංශය, ශ‍්‍රී ලංකා මහ බැංකුව, කොළඹ කොටස් හුවමාරුව අතුළු ආයතනවල සහයෝගය අවශ්‍ය වේ. එ‍ෙමන්ම ඒවායේ් සංකීර්ණතාවය සළකා බලා එම අරමුණු ඉටු කිරීම සඳහා වැඩි කාලයක් වෙන් කිරීමටද සිදු වී තිබේ. එභෙත් තරමක් කලින් අවසන් කළ යුතු කරුණු කිහිපයක් ද තිබේ. උදාහරණයක් ලෙස ශ‍්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභා පනත සංශෝධනය සඳහා වූ කෙටුම්පත 2013 ජුනි මස මුදල් හා ක‍්‍රම සම්පාදන අමාත්‍යංශය වෙත යොමු කර ඇත. එතැන්සිට මේ දක්වා මුදල් හා ක‍්‍රම සම්පාදන අමාත්‍යංශයේ නියෝජ්‍ය ලේකම්තුමාගේ නායකත්වයෙන් යුත් කමිටුවක් විසින් අපගේ යෝජනාවන් විමර්ශනය කරමින් සිටී. මෙම මැතිවරණ කාලසීමාවෙන් පසු එම කමිටුව විසින් විමර්ශනය අවසන් කර පාර්ලිමේන්තුවට එය ඉදිරිපත් කරයි කියලා අප බලාපොරොත්තු වනවා. ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ සංවර්ධනයේ ඊළඟ පියවර කරා ගමන් කරන විට මෙම සංශෝධනයන් අත්‍යවශ්‍යය. මෙම සංශෝධන යෝජනා වලින් අපේක්ෂා කරන මූලික වැඩිදියුණු කිරීම් කිහිපයක් වන්නේ, ආයෝජක ආරක්ෂාව ඉහළ නැංවීම, සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාවේ බලාත්මක ක‍්‍රියාකාරකම් ජාත්‍යන්තර සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභා සංවිධානයේ ප‍්‍රමිතීන්්ට අනුගත කිරීම, අසාමූහීකරණය වූ කොටස් වෙළෙඳපොළක් නියාමනය, මධ්‍යම ප‍්‍රතිපාර්ශව ආයතනයක් ස්ථාපිත කිරීම හා ශ‍්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාවේ පරිපාලන බලතල පුළුල් කිරීම ආදියයි.


තවත් වැදගත් ව්‍යූහාත්මක වෙනස්කමක් වන්නේ 2015 වසරේදී කොළඹ කොටස් හුවමාරුව අසාමූහීකරණය කටයුතු ආරම්භ කිරීමයි. අසාමූහීකරණය පිළිබඳ ගෝලීය තත්ත්වය සළකා බලන විට 1993 දී ප‍්‍රථමයෙන් අසාමූහීකරණයට ලක්වී ඇත්තේ ස්වීඩනයේ ස්ටොක්හෝම් කොටස් වෙළෙඳපොළයි. ඒ අනුව අප කලාපීය කොටස් වෙළෙඳපොළවල් කිහිපයක්ද දැනටමත් තම කොටස් වෙළෙඳපොළවල් අසාමූහීකරණය කර ඇත. ඒ අනුව සිංගප්පූරුව 1999 දී, හොංකොං 2000 වසරේදීද, පිලිපීනය 2001 දී, මැලේසියාව 2004 දී, ඉන්දියාව 2007 දී, පකිස්ථානය 2012 සහ බංගලාදේශය 2013 දී ද අසාමූහීකරණයට ලක් කර ඇත. ආසියාවේ හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් අසාමූහීකරණයන් සළකා බැලී‍ෙමන් අනතුරුව පෙනී ගිය කාරණයක් වන්නේ අසාමූහීකරණයෙන් පසුව එම සියළු කොටස් වෙළෙඳපොළවල්වල වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය, ‍ෙදෙනික පිරිවැටුම, කොටස් හුවමාරුවන් විසින් සපයන නිෂ්පාදිත හා සේවාවල කැපී පෙනෙන වර්ධනයක් දක්නට ලැබෙන බවයි. ‍ෙමහිදී කොටස් තැරැව්කාර ආයතනවලටද වෙළෙඳපොළ ගණුදෙනු පරිමාව ඉහළයාම හරහා වැඩි ආදායමක් උපයා ගැනීමට හැකිවේ. විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතු කාරණයක් වන්නේ අසාමූහීකරණය යනු පෞද්ගලීකරණය නොවන බවයි. එ‍ෙමන්ම වර්තමාන කොටස් වෙළෙඳපොළ රජයට අයත් එකක් නොවන අතර එය සමහර කොටස් තැරැව්කාර සමාගම්ද සමාජිකත්වය දරන ඇපයෙන් සීමිත සමාගමකි.


තුන්වන ව්‍යූහාත්මක වැඩිදියුණු කිරීම වන්නේ අවදානම් කළමනාකරණය සඳහා වූ මධ්‍යම ප‍්‍රතිපාර්ශව ආයතනයක් ස්ථාපිත කිරීමයි. එය ස්ථාපිත කිරීම හරහා ප‍්‍රතිපාර්ශවීය අවදානමට විසඳුමක්ද, වත්කම් වගකීම් අවදානමට විසඳුමක්ද බලාපොරොත්තු වේ. එ‍ෙමන්ම නව ආයෝජන උපකරණ හඳුන්වාදීමටද මෙම මධ්‍යම ප‍්‍රතිපාර්ශව ආයතනයක් ස්ථාපිත කිරීම උපකාරීවේ. එ‍ෙමන්ම දේශ්‍රීය හා විදේශ්‍රීය ආයෝජකයන්ට වඩාත් විනිවිදභාවයකින් යුතු සේවාවක්් සැපයීමටද ඉන් හැකියාව ලැබෙන අතර මෙම නව ක‍්‍රමවේදයන් පිළිබඳව පවතින දැනුමට වඩා වැඩි දැනුමක්් තම වෘත්තිකයින්ට ලබාදීම කර්මාන්තයේ වගකීමකි. ඒ අනුව අදට වඩා වැඩි දක්ෂතාවයන්ගෙන් යුත් වෘත්තිකයින් අනාගතයේදී අත්‍යවශ්‍ය වේ.

අපගේ දස වැදෑරුම් සංවර්ධන ක‍්‍රියාදාමයෙහි කොටසක් ලෙස මෙම මධ්‍යම ප‍්‍රතිපාර්ශවීය ආයතනය ස්ථාපිත කිරීම සඳහා ශ‍්‍රී ලංකා මහ බැංකුව, කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ සහ ශ‍්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාව නොකඩවා මාස 6ක් පමණ එක්ව කටයුතු කළ අතර එහි සැළකිය යුතු සාර්ථකත්වයක් මේ වනවිට ළඟා කරගෙන ඇත. ‍ෙමය ක‍්‍රියාවට නැංවීම සඳහා ශ‍්‍රී ලංකා මහ බැංකුව, කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ හා ශ‍්‍රී ලංකා සුරැකුම්පත් සහ විනිමය කොමිෂන් සභාවේ ප‍්‍රධානීන්ගෙන් සමන්විත විශේෂ කමිටුවක් පත්කර ඇති අතර ආයතන තුනෙහි නියෝජිත කමිටුවක්ද මේ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරනු ඇත. පසුගිය මාස 6 ක කාලය තුළ මෙම කමිටුව විසින් මධ්‍යම ප‍්‍රතිපාර්ශවීය ආයතනය ස්ථාපිත කිරීම සඳහා උපදෙස් ලබාගැනීමට උපදේශකයින් බඳවා ගැනීමට මහජන අදහස් ලබාගැනීමක් ද සිදු කරන ලදි. ඔවුන් බඳවා ගැනී‍ෙමන් අනතුරුව මධ්‍යම ප‍්‍රතිපාර්ශවීය ආයතනය ස්ථාපිත කිරීම සඳහා ඔවුන්ගේ සහයෝගය කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ වෙත ලබා දෙනු ඇත. කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ දැනටමත් එම තෝරාගත් පාර්ශවය සමඟ ගිවිසුමකට එළඹ සිටී. 2015 ජනවාරි මස දී එහි කටයුතු ආරම්භ කර ඉදිරි මාස 08 කින් එය සම්පූර්ණයෙන් ස්ථාපිත කිරීමටද සැළසුම් කර ඇත.


මෙම ප‍්‍රධාන ව්‍යූහාත්මක වැඩිදියුණු කිරීම් සිදු කළ පසු අප ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ ලොව කැපී පෙනෙන වෙළෙඳපොළක් බවට පත්වනු ඇත. මෙම ඉතිරිවී ඇති වැඩ කටයුතු ඉක්මන් කරවීම සඳහා සියළු පාර්ශවයන්ගේ් සහයෝගයද අප ඉල්ලා ඇත. මෙම ඉතිරිවී තිබෙන යෝජනාවන් එකිනෙකට සම්බන්ධ ඒවා වීම එහි ප‍්‍රමාදයන්ට හේතු වී ඇති බව ප‍්‍රකාශ කළ යුතුය.


අවසාන වශයෙන් අප පැමිණ අවදානය යොමු කළ යුතු වන්නේ වඩා අත්‍යවශ්‍යම ඉලක්කයටය. එනම් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 100 වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණයක් ලබා ගන්නේ කෙසේද යන්න පිලිබඳවයි.

වර්තමාන ආර්ථික වර්ධන අනුපාතය සහ විවිධ කර්මාන්තයන්හි කාර්යසාධනය සළකා බලන විට වර්ෂ 2020 වන විට වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 55ක මට්ටමකට වෙළෙඳපොළ වර්ධනය වේ යැයි අපේකිෂා කිරීම සාධාරණය. අප වර්තමාන වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය වන්නේ ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 24කි. එ‍ෙමන්ම ඊළඟ වසර 6 තුළ දී වෙළෙඳපොළ වටිනාකම දෙගුණයකටත් වඩා වැඩියෙන් ඉහළ යතැයි ද අපේක්ෂා කරයි.
වෙළෙඳපොළ හොඳින් වර්ධනය වීම හා දේශ්‍රීය විදේශ්‍රීය ආයෝජකයින්ගේ රුචිය වර්ධනය වීමත් නිසා වැඩි සමාගම් සංඛ්‍යාවක් ප‍්‍රාග්ධනය රැස්කර ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් ලැයිස්තුගත වේ යැයිද අපේක්ෂා කළ හැකිය. ඒ අනුව ඊළඟ අවුරුදු හය ඇතුළත ඇමරිකානු ඩොලර් 7.5 ක පමණ ප‍්‍රාග්ධනයක් ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ හරහා රැස්කර ගනු ඇතැයිද එය වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණය ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 30කින් තවදුරටත් ඉහළ නැංවීමට දායක වනු ඇතැයිද අප බලාපොරොත්තු වෙනවා.


පෞද්ගලික අංශයේ ආයතන ‍ෙමන්ම සමහර රජයට අයත් ආයතනද ලැයිස්තුගත වේ යැයි අප අපේක්ෂා කරනවා. උදාරහරණයක් වශයෙන් රක්ෂණ පනතට අනුව ශ‍්‍රී ලංකා රක්ෂණ සංස්ථාව 2016 වසර වන විට ලැයිස්තුගත විය යුතුව තිබෙනවා. මීට අමතරව වෙනත් ආයතන කිහිපයක්ම ලැයිස්තුගත වීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටිනවා. රජයට අයත් ආයතන විසින් සමාජීය ‍ෙමභෙවරක් ආර්ථිකය තුළ සිදු කරන භෙයින් එම ආයතන සියල්ලම ලැයිස්තුගත කිරීම යෝග්‍ය නොවනු ඇත.

මෙම සමාජීය ‍ෙමභෙවර ඉටු කරන රජයට අයත් ආයතන 100% ක්ම රජයේ අයිතිය යටතේ පවත්වාගෙන යා යුතුයි. කෙසේ වුවත් සමහර රාජ්‍ය අංශයේ වාණිජ ව්‍යාපාර පෞද්ගලික අංශය සමඟ ඍජුවම තරඟ කරයි. නමුත් වඩාත් හිතකර වන්නේ රාජ්‍ය අංශයේ වාණිජ ව්‍යාපාර පෞද්ගලික අංශයේ ආයතන සමඟ එකම තලයක තරඟ කිරීමයි. තවද මෙම ආයතන ක‍්‍රියා කරන ආකාරය ‍ෙමන්ම එම ආයතන වල පරිපාලනය කාර්යක්ෂම ලෙස සිදු වේද යන්න දැන ගැනීමේ අයිතිය මහජනයා සතුයි. ‍ෙමවන් අවස්ථාවල ලැයිස්තුගත කිරීම වඩාත් අර්ථාන්විත වේ. තේරුම් ගත යුතු තවත් කරුණක් වන්නේ රජයට අයත් ආයතන ලැයිස්තුගත කිරීම හා පෞද්ගලිකකරණය යනු හාත්පසින්ම වෙනස් වූ ක‍්‍රියාදාමයන් දෙකකි.

පෞද්ගලීකරණය යනු රජයට අයත් ආයතන වල බහුතර අයිතිය හා පරිපාලනය පෞද්ගලික අංශයට පවරා ගැනීමයි. ලැයිස්තුගත කිරීමේදී එවැනි අවශ්‍යතාවයන් වලට යටත් වීමට අවශ්‍ය නොවේ. උදාහරණයක් වශයෙන් ප‍්‍රධාන පුවරුවේ ලැයිස්තුගත සමාගම් වලට 20%ක මහජන හිමිකාරීත්වයක් පවත්වාගෙන යායුතු අතර දිරිසවි පුවරුවේ ලැයිස්තුගත සමාගම් වලට 10%ක මහජන හිමිකාරීත්වයක් පවත්වාගෙන යා යුතුයි. එම නිසා රජයට අයත් ආයතනයක් ලැයිස්තුගත කිරීම සඳහා 10%ත් 25%ත් අතර කොටස් ප‍්‍රමාණයක් මහජනයා අතර පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය වේ.

මෙමගින් එම රජයට අයත් ආයතන වල අයිතිය රජයට අහිමි නොවේ. තවද රජයට අයත් එවැනි ආයතනයක් ලැයිස්තුගත කිරි‍ෙමන් ප‍්‍රතිලාභ රැසක් අත්පත් කර ගත හැකි වේ.
ප‍්‍රථමයෙන් රජයට අයත් වාණිජ ව්‍යාපාර අර්ධ වශයෙන් ලැයිස්තුගත කිරී‍ෙමන් භාණ්ඩාගාරයට බරක් නොවී අවශ්‍ය අමතර ප‍්‍රාග්ධන සපුරා ගත හැකි වේ. දෙවනුව, ලැයිස්තුගත කිරිම මගින් කොටස් වෙළෙඳපොළේ වර්ධනය ‍ෙමන්ම මෙම සමාගම්වල වටිනාකම වර්ධනයවීම මගින් ආයෝජකයන්ට ඍජුවම ප‍්‍රතිලාභ අත්පත් කර ගත හැක. තෙවනුව, මෙම සමාගම්වල පරිපාලනය අවශ්‍ය භෙළිදරව් කිරීම් වලට භාජනය විය යුතු බැවින් යහපාලනය වඩාත් උසස් වනු ඇත.
2016 වසරේ මැද භාගය වන විට මධ්‍යම ප‍්‍රතිපාර්ශව ආයතනයක් ස්ථාපිත කිරීමට හැකි වන බැවින් නව මූල්‍ය උපකරණ හඳුන්වාදීමට හැකියාව ලැබෙනවා. තවද දේපල ආයෝජන භාර වැනි ව්‍යූහාත්මක උපකරණ ප‍්‍රථමයෙන් හඳුන්වා දීමට පුළුවන් වනු ඇත. මේ නිසා ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ තුළ නියැලෙන කාර්ය මණ්ඩලයට නව උපකරන ගැන අවබෝධයක් ලබාදීම වැදගත් වේ. මෙම උපකරණ මගින් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 10ක් පමණ වෙළෙඳපොළ ප‍්‍රාග්ධනීකරණයට එකතු කිරීමට හැකි වනු ඇත.


අවසාන වශයෙන් තව අවශ්‍ය කරන ඇමරිකානු බිලියන 5ක පරතරය එතෙර ලැයිස්තුගත කිරීම් මගින් පියවිය හැකිය. මෙමගින් තේරුම් ගත හැක්කේ 2020 වසර උදාවීමට පෙර ශ‍්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් ප‍්‍රාග්ධන ගිණුම අර්ධ වශයෙන්වත් විවෘත කිරීමට එකඟ විය යුතු බවයි.
අපගේ අපනයන සහ සංචාරක අංශයේ දියුණුවත්, විදේශ්‍රීය සංක‍්‍රමණයන්ගේ දියුණුවත්, විදේශ්‍රීය ඍජු ආයෝජනයන්ගේ වර්ධනයත්, ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ වෙත විදේශ ආයෝජක කැමැත්ත ඉහළ නැංවීමත් සමඟ විදේශ්‍රීය සංචිත ඉහළ යනු ඇත. එය ශ‍්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ ප‍්‍රාග්ධන ගිණුම විවෘත කිරීම ඉක්මන් කිරීමටද ඉවහල් වනු ඇත. ශ‍්‍රී ලංකාව මූල්‍ය කේන්ද්‍රස්ථානයක් බවට පත් වීමේදී ‍ෙමය අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම කළ යුත්තකි. විදේශ මුදල් පුවරුවක් හඳුන්වාදීමට අපට හැකියාවක් ලැබේ නම් එය විදේශ්‍රීය ලැයිස්තුගතවීම් ආකර්ෂණය කර ගැනීමටද හේතුවක් වේ.


අද වන විට ඉන්දියාව, පකිස්ථානය, මාලදිවයින සහ බංගලාදේශය වැනි රටවල්වල සමාගම් ප‍්‍රාග්ධනය සම්පාදනය කරගැනීමට මොරිෂස්, සිංගප්පූරුව සහ හොංකොං වැනි රටවල් වලට ඇදී යමින් පවතී. අප කොටස් වෙළෙඳපොළද අසාමූහීකරණය කිරීම තුළින් ‍ෙමවැනි බොහෝ රටවල් කොළඹ කොටස් වෙළෙඳපොළ වෙත ආකර්ෂණය කර ගැනීමට හැකියාව ලැබේ. මේ සියල්ල ඉටු කිරීම සඳහා දේශපාලන සහ ආර්ථික ස්ථාවරත්වයක් රටතුළ පැවතීම අනිවාර්ය වේ.

නෝනාවරුනි, මහත්වරුනි, ‍ෙමය තමයි අපේ 2020 දැක්ම. කෙනෙක් දකින්න පුළුවන් ‍ෙමය මහා අපේක්ෂා ගොඩක් පමණක්ය යන්න. අභියෝගය වන්නේ කාලයයි. එභෙත් අපට එය කරන්න පුළුවන්. මෙම අරමුණු සඳහා ළඟාවීමට අවශ්‍ය නම් අපට ගොඩක් දේවල් කරන්න තිබෙන බව පිළිගන්න වෙනවා. සියළු දෙනාගේ සහයෝගය මේ සඳහා අවශ්‍යයි. විශේෂයෙන්ම ඉතිරිවී ඇති වැඩකොටස නිම කිරීමට ප‍්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින්ගේද සහයෝගයත් ඇතිව 2020 ප‍්‍රාග්ධන වෙළඳපොළ දැක්ම කරා අපට ළඟා විය හැකිය. එසේම ඒ තුළින් ප‍්‍රාග්ධන වෙළෙඳපොළ රටේ ජාතික ආර්ථිකයේ සැබෑ දායකයෙකු බවටද පත් කළ හැකිය.

ස්තුතියි!